Birbirine yakın olan (paralel, dikey ve herhangi bir açıda) bir mildeki hareket ve kuvveti diğer bir mile iletmek için kullanılan mekanik elemanlardır. Düz dişli çarkların çalışmaları diş yüzeylerinin bir doğru boyunca birbirine değmesi neticesinde, hareket ve kuvvet iletiminde vuruntu ile beraber bir ses çıkartır. Bu vuruntu ve sesi önlemek için dişliler helis olarak yapılır. Diş doğrultuları diş ekseniyle sağ ve sol eğimli olarak oluşturulur.
Helisel dişliler çalışma konumunda millerin durumuna göre:
* mil eksenleri paralel çalışan helisel dişliler
* mil eksenleri dikey çalışan helisel dişliler
*mil eksenleri herhangi bir açı altında çalışan helisel dişliler diye sınıflandırılır.
Helisel dişlilere eksenel olarak gelen kuvvetleri karşılamak için dişlilerin milleri iyi yataklanmalıdır. Kaymalı ve rulmanlı yataklar kullanırken yatakların seçiminde gereken kuvvetlere dikkat edilmesi gerekir. Grup halinde çalışan helis dişlilerin birinin eğimi, sağa ise diğerinin eğimi sola olmalıdır. Böylece yataklara gelen eksenel kuvvetler yok edilmiş olur.
2.1 İki Kademeli Helisel Dişli Çark Mekanizması Örnek Hesabı
Giriş devir sayısı (ng) : 2900 d/d
Çıkış devir sayısı (nç) : 225 d/d
İletilecek güç (Ni) : 5 kW
2.1.1 Çevrim Oranı
olduğundan iki kademeli dişli kutusu yeterli olacaktır.
8 ise bir kademeli,
45 ise iki kademeli,
200 ise üç kademeli dişli kutusu yeterli olacaktır.
Z1= 22 kabul edelim.
2.1.2 Modül Hesabı
Dişli Malzemesi 16 MnCr 5 seçildi. Tablo II’den;
değerleri alınır.
Emniyet Katsayısı
S= 1.8 (1.7-2 arasında olmalıdır)
Dişli çentik faktörü
YS= 0,95
Yüzey Pürüz Faktörü
Çok hassas işlenip parlatılmış dişlilerde;
ZR= 1
değerleri kabul edildikten sonra;
olarak bulunur.