1.1 Genel İfadeler ve Sınıflandırması

         Dişli çarklar; aralarında bir kayma  oluşmadan, iki mil arasında kuvvet ve hareket ileten elemanlardır. Güç iletme bakımından, mekanizmanın bir döndüren ve bir veya birkaç döndürülen elemanı vardır. Genellikle mekanizmanın küçük dişlisine pinyon, diğerine çark denir. Millerin konumuna göre dişli çarklar ve çark mekanizmaları şu şekilde sınıflandırılabilir.

         a) Eksenleri aynı düzlemde paralel olan iki mil arasında güç ve devir ileten çarklara silindirik veya alın dişli çarklar denir. Dişlerin yönü çark eksenine göre paralel ise düz silindirik (Şekil-1.1), eğik ise helisel silindirik (Şekil 1.2a) veya çift helisel silindirik (ok) (Şekil-1.2b) dişli çark adını alırlar. Ayrıca çarklar, birbirinin dışında veya içinde yuvarlamalarına göre dış (Şekil 1.1a) veya iç (Şekil 1.1b) silindirik dişli çarklar şeklinde adlandırılırlar. İç dişli çarklar düz (Şekil 1.1b), helisel (Şekil 1.3a) ve çift helisel (Şekil 1.3b) olabilirler.

         Herhangi bir dişli çarkın yarıçapı sonsuz yapıldığında kremayer denilen çubuk şeklinde bir dişli eleman elde edilir. Bu elemanın düz veya helisel silindirik dişli çarkla çalışmasına göre düz kremayer mekanizması (Şekil 1.1c) veya helisel kremayer mekanizması (Şekil 1.2c) meydana gelir.